Productwaarschuwingen: psychologische lessen voor de jurist

In deze bijdrage staat de vraag centraal op welke wijze bevindingen uit de cogni-tieve psychologie ten aanzien van productwaarschuwingen kunnen bijdragen aan de preventieve werking van het productaansprakelijkheidsrecht. Waarschuwingen op producten kunnen worden gezien als gedragvoorschrift voor veilig gebruik. Uit cognitief psychologische onderzoeken blijkt dat het sturen van consumentenge-drag een lastige taak is. De effectiviteit van een waarschuwing kan door verschil-lende factoren worden beïnvloed. In het productaansprakelijkheidsrecht valt op dat de Hoge Raad uitgaat van een presumptie over het gedrag van productge-bruikers. Verder zijn de recente arresten Jetblast en Multivacmachine gevoed met een norm die voortkomt uit de cognitieve psychologie. Dit is wenselijk, omdat hiermee in het recht wordt aangesloten bij een realistisch beeld van waarschu-wingen. Deze normen moeten voor producenten een prikkel zijn onderzoek te doen naar het werkelijke productgebruik door consumenten om zo het aantal on-gevallen te kunnen beperken. Psychologische onderzoekresultaten zijn een hulp-middel voor een producent om vooraf de reikwijdte van de anticipatieplicht te be-palen. Indien toch schade is opgetreden kan hij deze vervolgens als verweermid-del inzetten. Indien verder de rechter bij de invulling van open normen zoals ge-brekkigheid en onrechtmatigheid gebruik maakt psychologische bevindingen, kan ook hiermee de preventieve werking van het productaansprakelijkheidsrecht wordt bevorderd.