Kanker is de ongecontroleerde proliferatie en verspreiding van cellen en kan zich manisfesteren in bijna het hele lichaam. Meeste kankers worden behandeld met chirurgie, bestraling (radiotherapie), en/of met medicijnen (chemotherapie). De stralenbron voor radiotherapie kan zich buiten de patiënt bevinden (teletherapie) of kan in de tumor ingebracht worden (brachytherapie). Met teletherapie worden de stralenbundels (meestal hoge energie fotonen of elektronen) afgegeven met behulp van een lineaire versneller. De patiënt wordt bestraald onder verschillende hoeken om een homogene dosis aan de tumor te kunnen geven en om tegelijkertijd een verspreiding (en dus een vermindering) van de dosis in de normale weefsels te bewerkstelligen. Teletherapie kan in twee stappen ingedeeld worden: de voorbereiding en de behandeling. De voorbereiding begint meestal met het maken van hulpstukken om de patiënt op de behandelingstafels te imobiliseren. Vervolgens worden CT beelden van de patiënt gemaakt en naar het computer systeem gestuurd waar de behandeling wordt gepland. Een cruciale stap is het intekenen van de tumor en de normale weefsels op de CT beelden, en het vaststellen van de gewenste dosis. Vervolgens wordt het optimale aantal bundels, de bundelenergie en bundelgewichten bepaald. Als het behandelplan klaar is en goedgekeurd door de radiotherapeut(e), begint de patiënt met de behandeling. De totale dosis wordt meestal gegeven in meerdere fracties (>25), verspreid over enkele weken. In teletherapie worden meestal vlakke en statische stralenbundels gebruikt. Soms is het evenwel niet mogelijk om zo een homogene dosis in de tumor te verkrijgen en tegelijkertijd de normale weefsels te sparen. Dit hangt af van de locatie (of de vorm) van de tumor. Om dit te kunnen verbeteren worden tegenwoordig intensiteitsgemoduleerde bundels gebruikt. De meest eenvoudige manier om een bundel te moduleren is door een wig te gebruiken. Dat wil zeggen dat een wigvormig stuk metaal in de bundel wordt geplaatst. Voor meer gecompliceerde modulatie, zoals gewenst in intensity modulated radiotherapy (IMRT) behandelingen, kan een multileaf collimator (MLC) gebruikt worden. De computer gecontroleerde MLC is bevestigd aan de kop van de versneller en bestaat uit een groep van metalen “vingers”, ook wel “leaves” genoemd.

Erasmus University Rotterdam
hdl.handle.net/1765/6907
Erasmus MC: University Medical Center Rotterdam

Vieira, S. (2005, September 7). Dosimetric Verification of Intensity Modulated Radiotherapy with an Electronic Portal Imaging Device. Retrieved from http://hdl.handle.net/1765/6907