Materieel immaterieel: Besturing van woningcorporaties in samenhang met maatschappelijke waarden

Abstract

Voor het starten van het onderzoek naar besturing en waardering van woningcorporaties was in mijn beleving de kans reëel dat woningcorporaties wel eens in een gevarenzone zouden kunnen terechtkomen van legitimatie en bestaansrecht. De vraag die ik toen stelde over welke tegenstrijdigheden er in de maatschappelijke waarden van woningcorporaties zijn die gevolgen hebben voor de manier waarop zij worden bestuurd, is nu nog steeds actueel. De reputatie en het vertrouwen in woningcorporaties is dan ook in de afgelopen jaren dramatisch afgenomen. De vraag is dan ook wat er echt aan de hand is bij woningcorporaties met betrekking tot besturing en waardering. Uit een omvangrijk onderzoek van vakliteratuur en (promotie)onderzoeken over de periode van 2005 t/m 2009, met een aanwezig potentieel van 720 vakliteratuurbladen op het gebied van de volkshuisvesting en vastgoed, bleken 149 artikelen relevant te zijn met de inclusiecriteria: waarden, besturing en corporaties. Deze zijn dan ook allemaal opgenomen in de bibliografie. Hieruit komt een beeld naar voren over waarden en besturing van woningcorporaties die vooral financieel zijn georiënteerd en veel minder maatschappelijk. Reden om een promotieonderzoek te starten om grip te krijgen op maatschappelijke waarden en sturing van woningcorporaties. Na de omvangrijke verkenning van de vakliteratuur en (promotie)onderzoeken over de periode van 2005 t/m 2009 is het onderzoeksontwerp geïnspireerd op basis van de grounded theory, welke wel een bepaalde vooringenomenheid heeft ten gevolge van de omvangrijke vakliteratuurstudie. In de lijn van denken van de grounded theory zijn gesprekken met bestuurders min of meer onbevangen aangegaan volgens een narratieve methode. Daarna zijn die interviews, onafhankelijk van de onderzoeker, thematisch gelabeld en via een enkelvoudige Delphi methode – passend in de lijn van grounded theory - voorgelegd aan een expertgroep waardoor een verhaallijn ontstaat. De uitkomsten van deze enkelvoudige Delphi methode zijn voorgelegd aan een peergroup van bestuurders. Daarna zijn deze conclusies in een enquête voorgelegd aan 60 geselecteerde bestuurders en zijn aan de hand daarvan conclusies getrokken. Er heeft dus meer dan een triangulatie van het onderzoek plaatsgevonden dan alleen interviews, Delphi methode en survey. Hypothesen zijn daarbij achterwege gelaten vanwege de moeilijkheid van inpasbaarheid binnen de gekozen onderzoeksopzet geïnspireerd op de grounded theory.