Capture-recapture methods in surveillance of tuberculosis and other infectious diseases

Surveillance is een essentieel onderdeel van infectieziektebestrijding. Een gangbare vorm van surveillance zijn de aangiften maar vaak worden niet alle patiënten gerapporteerd. Na het koppelen van verschillende infectieziekteregisters kan de volledigheid van het aantal aangiften worden geschat met behulp van de vangst-hervangst methode (“capture-recapture analysis”), een techniek die oorspronkelijk werd ontwikkeld voor het schatten van de omvang van dierenpopulaties. Na een inleiding over geschiedenis, achtergrond en methodologie van de vangst-hervangst analyse beschrijft dit proefschrift hoe in Nederland door middel van dergelijk onderzoek de volledigheid van rapportage werd geschat van de meldingsplichtige infectieziekten malaria, Legionella-longontsteking (veteranenziekte) en tuberculose. Daarna wordt de vraag besproken hoe de kenmerken van verschillende infectieziekten en hun registraties de uitvoerbaarheid en betrouwbaarheid van de vangst-hervangst analyse beïnvloeden. Vervolgens werd door middel van vangst-hervangst analyse, naast het al genoemde tuberculoseonderzoek in Nederland, de volledigheid van het aantal aangiften van tuberculose geschat in de regio Piemonte in Italië en in Engeland. Daarna wordt de vraag besproken hoe de kenmerken van verschillende surveillancesystemen voor tuberculose in verschillende landen de uitvoerbaarheid en betrouwbaarheid van de vangst-hervangst analyse beïnvloeden. Vanwege methodologische problemen tijdens de vangst-hervangst onderzoeken naar de volledigheid van rapportage van tuberculose in Nederland en Engeland werden deze gegevens ook onderzocht met zogenaamde “truncated” modellen voor populatieschattingen, die verwant zijn aan de vangst-hervangst methode. Tevens werd met behulp van deze “truncated” modellen de dekkingsgraad geschat van een screeningsprogramma voor tuberculose onder harddrugsverslaafden en daklozen in Rotterdam. Vervolgens werden 19 gegevensbestanden van vangst-hervangst studies op het gebied van infectieziekterapportage opnieuw onderzocht met drie verschillende “truncated” modellen en wordt de vraag naar de uitvoerbaarheid en betrouwbaarheid van deze “truncated” modellen voor infectieziektesurveillance besproken. De belangrijkste conclusies van dit proefschrift zijn dat vangst-hervangst analyse op het gebied van infectieziektesurveillance geëigende kennis vereist van ziekte, patiënten en registraties. Voorts kunnen bij vangst-hervangst analyse kleine variaties in de kwaliteit van de gegevens en de koppeling van de gegevensbestanden leiden tot grote verschillen in de omvangschattingen. Verder bleken ziekenhuisopnameregisters vaak veel foutpositieve data te bevatten die de betrouwbaarheid van een vangst-hervangst schatting verstoren. Ook werd gevonden dat wanneer er factoren aanwezig zijn die de kans kunnen beïnvloeden op het wel of niet bekend zijn in een infectieziekteregister, een hierop aangepaste vangst-hervangst analyse een mogelijke verstoring van de resultaten kan beperken. Tenslotte wordt gesteld dat “truncated” modellen kunnen dienen als een heuristisch instrument om het mogelijke falen van bepaalde vangst-hervangst modellen te onderkennen.

• View at Worldcat

Free Full Text ( Final Version , 2mb )