Voorstel voor een anoniem meldpunt orgaanhandel*

Patiënten reizen wereldwijd voor niertransplantaties. Zorgverleners in Nederland krijgen te maken met deze patiënten, vóór en na de transplantatie. Wij presenteren de resultaten van een enquête onder Nederlandse transplantatieprofessionals over hun ervaring met patiënten die in het buitenland zijn getransplanteerd. Vervolgens beargumenteren wij dat zorgverleners illegale transplantaties zouden moeten rapporteren. 100 van de 241 ondervraagde professionals behandelden patiënten die buiten de EU waren getransplanteerd: 31 professionals wisten zeker dat de nier gekocht was en 65 hadden vermoedens. De meerderheid ervoer een conflict van plichten. Zorgverleners kunnen een rol spelen bij het signaleren en melden van orgaanhandelnetwerken. Het doel van het melden is tweeledig. Ten eerste kan deze informatie leiden tot meer kennis over de werkwijze van orgaanhandelaren. Ten tweede kunnen politie- en justitiediensten onderzoeken of daadwerkelijk een crimineel netwerk is betrokken bij het faciliteren van deze transplantaties. Op deze manier kunnen degenen worden berecht die orgaanhandel faciliteren, zodat uitbuiting van donoren wordt voorkomen.
Orgaanhandel komt overal in de wereld voor. Steeds vaker verschijnen er berichten over arme donoren die hun nier op de zwarte markt verkopen. Volgens deze berichten verkopen zij hun nieren veelal aan buitenlandse patiënten.1,2 Onlangs bleek uit een systematische literatuurstudie dat van ruim 6000 patiënten gerapporteerd is dat zij tussen 1970 en 2013 naar een ander land reisden voor een orgaantransplantatie.3 De meest genoemde transplantaties betroffen levende nierdonaties van genetisch niet-verwante donoren. China, Pakistan en India waren de populairste bestemmingslanden. Er wordt meestal verondersteld dat deze patiënten hun nier hebben verkregen van donoren die daarvoor zijn betaald of uitgebuit. Patiënten die in het buitenland zijn getransplanteerd lopen een significant hoger risico op infectie en afstoting dan patiënten die binnen de landsgrenzen zijn getransplanteerd.