Bestuursrecht in de netwerksamenleving

Even gemakkelijk als de Griekse zeegod Proteus neemt het moderne bestuur steeds wisselende gedaanten aan, zich knedend tot de juridische vorm die het voor de gelegenheid het meest wenselijk acht. In tijden van regulering op afstand en ‘network governance’ ambieert de overheid veelal niet langer een rol als ‘spin in het web’, maar maakt zij gebruik van een diffuse sturing waarbij zij zich uit het publieke domein terugtrekt om haar greep erop paradoxaal genoeg te versterken. Foucault en zijn navolgers spreken in dit verband wel van ‘gouvernementalité’: een strategie van indirecte sturing die alle domeinen van het leven doordringt en juridische vormen hooguit als dekmantel hanteert. Het klassieke, op formele grenslijnen toegesneden Nederlandse stelsel van rechterlijke competentieverdeling is niet tegen het proteïsche overheidswezen opgewassen. Alleen een stelsel van rechtsmachtverdeling op materiële grondslag biedt het veelvormige bestuur in de moderne netwerksamenleving het juiste weerwerk.