CRISPR & Het Dier; Implicaties van genome editing voor maatschappij en beleid (bijdrage als lid van werkgroep stakeholdersparticipatie)

In deze signalering worden de wetenschappelijke ontwikkelingen en beleidsmatige implicaties van genome editing bij dieren in kaart gebracht. Met genome editing technieken zoals CRISPR-Cas kunnen gericht, efficiënt, en gemakkelijk kleine en grote wijzigingen worden aangebracht in het DNA van dieren. De mogelijke toepassingen zijn te vinden bij (landbouw)huisdieren, proefdieren, medische toepassingen (xenotransplantatie) en populatiecontrole (gene drives in (wilde) dieren en insecten in het milieu of zelfs het terugbrengen van uitgestorven diersoorten). Milieu- en ecosysteemtoepassingen zijn waarschijnlijk niet geografisch beperkt en vragen om internationale samenwerking en overleg. Gezien het internationale karakter van wetenschappelijk onderzoek en handel in dieren, hun geslachtscellen en dierlijke producten, is het onvermijdelijk dat Nederland en Europa hier mee te maken krijgen. Een complicerende factor is dat de met behulp van CRISPR-Cas aangebrachte wijzigingen in het DNA van organismen moeilijk of niet te onderscheiden zijn van mutaties die van nature optreden. Dit brengt zowel beleidsmatige (handhaving regelgeving en detectie) als maatschappelijke (keuzevrijheid) uitdagingen met zich mee. Sommige nieuwe toepassingen kunnen naast voordelen voor de mens ook relatieve voordelen of mogelijke nadelen voor het dier hebben. Dit kan leiden tot een andere uitkomst van de afweging van risico’s, voordelen en ethische aspecten dan voorheen. De toenemende snelheid van de technologische ontwikkelingen vraagt om een tijdige positiebepaling van overheid en betrokken stakeholders op mogelijke import van genome edited dieren en hun producten. Het is daarbij van belang in overleg te treden met wetenschappers, fokkers, bedrijfsleven en maatschappelijke stakeholders. In deze signalering doet de COGEM handreikingen over hoe dit proces georganiseerd kan worden.