Quota voor genderdiversiteit in bestuur en toezicht: een kwantitatief en rechtsvergelijkend onderzoek

Sinds 2013 kent de Nederlandse wet een streefcijferregeling waarin is bepaald dat ’grote’ naamloze en besloten vennootschappen moeten zorgen voor een evenwichtige zetelverdeling, zodat ieder geslacht wordt vertegenwoordigd door tenminste 30% van de zetels van de raden van bestuur en commissarissen. Wanneer ondernemingen hier niet aan conformeren, dient hiervoor een verklaring te worden gegeven in het bestuursverslag - verdere mogelijkheden tot handhaving bestaan vooralsnog niet. De invloed van deze regeling is tot dusver marginaal en de doelstellingen van de wetgever zijn ruim niet behaald: over boekjaar 2018 bedroeg het percentage vrouwen in raden van bestuur en commissarissen van ’grote’ vennootschappen respectievelijk 11% en 18%. Nu de streefcijferregeling aan het einde van 2019 van rechtswege afloopt, ligt een herziening van de bestaande of een geheel nieuwe regeling voor de hand. Dit onderzoek doet hiertoe verschillende wetgevingsaanbevelingen, op basis van een kwantitatief en rechtsvergelijkend (Noorwegen, Spanje, Frankrijk, Belgi¨e en Duitsland) onderzoek. Hierbij dient een onderscheid te worden gemaakt tussen aanbevelingen die zien op een streefcijfer- en op een quotumregeling. Quota kenmerken zich door verdergaande sanctionering, wat gepaard gaat met een grotere inperking van de autonomie over particulier eigendom. Daarentegen hebben quotumregelingen wel een substantieel grotere invloed op het aandeel vrouwen in bestuur en toezicht. Of de wetgever dit moet laten prevaleren boven de verdergaande inperking, is uiteindelijk een discussie die behoort tot het politiek domein. Voorliggend onderzoek staat een tweesporenbeleid voor, waarin een flexibel streefcijfer wordt gecombineerd met een quotum dat alleen betrekking heeft op ondernemingen waarvan de effecten zijn toegelaten tot de handel op een gereglementeerde markt.