De zakelijke overheid: publieke en bedrijfsmatige waarden in publiek-private samenwerking

Bedrijfsmatig werken bij de overheid is steeds meer in opmars. Tal van werkwijzen en technieken uit het bedrijfsleven worden overgenomen en ingevoerd. Volgens Jane Jacobs is er echter sprake van twee fundamenteel onverenigbare ethische stelsels. Het commerciële ethos omvat alle normen en waarden uit het bedrijfsleven. Winst en de superioriteit van het marktmechanisme staan hierin centraal. Het martiale ethos omvat alle normen en waarden die betrekking hebben op de taken van de overheid. Zou de overheid bedrijfsmatig kunnen zijn of worden? Volgens Jacobs zijn beide stelsels moeilijk tot niet te verenigen. Een bedrijfsmatige overheid brengt altijd het risico van een waardeconflict met zich mee. Hoe zakelijk kan de overheid dan wel opereren? Wij onderzochten dat bij een aantal projecten waar overheden en bedrijven samen verantwoordelijk waren voor een bouwproject of infrastructurele voorziening (PPS). Aan de hand van onze omschrijving van de zakelijke overheid zijn aan een aantal experts vragen voorgelegd met betrekking tot enkele concrete samenwerkingsverbanden. Op basis van de bevindingen kunnen we concluderen dat de overheid zich binnen de grenzen van het martiale ethos redelijk zakelijk gedraagt. Er zou wel meer aandacht moeten worden besteed aan de efficiëntie van projecten alsmede aan de selectieprocedures van de marktpartijen.