Optische propaganda als inlichtende en opvoedende factor

‘[…] meer en meer krijgt optische propaganda haar plaats in het wekken van belangstelling bij groote groepen van het lezende publiek. Als inlichtende en opvoedende factor wordt het beeld ook door de groote technische vervolmaking steeds belangrijker in propagandistisch oogpunt.’ Met de bovenstaande opmerking legde de Nederlandse regering in ballingschap in Londen verantwoording af voor de kosten van een fotografische dienst. Het bekendste middel om de Nederlandse bevolking te steunen vanuit Londen was Radio Oranje. Echter, de Nederlandse regering was zich ook al bewust van de mogelijkheden van fotografie als propagandamiddel. Vanuit Londen werd al snel nagedacht hoe voorlichting kon worden ingezet als Nederland zou zijn bevrijd. Hierbij werd ook fotografie gebruikt. Met dit doel werd de afdeling Anefo opgericht: het Algemeen Nederlandsch Fotobureau. Anefo is bij velen bekend als fotopersbureau dat in de jaren zeventig en tachtig in Nederland opereerde. Het bouwde een geweldig archief op dat een bijzonder tijdsbeeld van ons land geeft. Minder bekend is dat Anefo werd opgericht als propaganda-instrument van de Nederlandse regering. Het ressorteerde in die hoedanigheid onder het Militair Gezag. Na de oorlog volgden enkele mislukte overnamepogingen. In het kader hiervan werden gesprekken gevoerd met onder meer ANP en Uitgeverij Spaarnestad. Per 17 januari 1948 werd Anefo een zelfstandig commercieel bedrijf. In dit artikel worden de oprichting en beginjaren van Anefo besproken en aangetoond hoe fotografie als propagandamiddel werd ingezet.