Haemodynamische gevolgen van de valsalva-proef : een experimenteel onderzoek van intra-arteriële bloeddruk en stroomsterkte bij patiënten met normale en gestoorde bloedsomloop

Bij een aantal dagelijks voorkomende lichaamsfuncties doet zich een verhoging van de intrathoracale druk voor. Men denke aan hoesten, niezen, tillen, mictie en defaecatie. Het zichtbaar opzwellen van de aderen in de hals getuigt van een invloed van deze handelingen op de bloedsomloop. Het is in de kliniek reeds lang bekend, dat zwaar persen bij mensen met gestoorde bloedsomloop of onvoldoende werking van de hartspier, risico's met zich brengt. Soms is het persen bij de defaecatie zelfs de directe aanleiding tot het ontstaan van acute hartdood. De Engelsen spreken treffend van "bedpan-death". Het behoeft daarom geen verwondering te wekken, dat de beinvloeding van de circulatie door een gestandaardiseerde wijze van persen, zoals dit bij de proef volgens Valsalva gebeurt, circulatie-physiologen sinds het begin van de 19e eeuw heeft bezig gehouden. Deze interesse werd nog aangewakkerd toen bleek, dat het hart tijdens deze proef 6ntlast en direct erna belast wordt. In 1967 werd op de interne afdeling van het Zuiderziekenhuis te Rotterdam, onder leiding van Dr. W. H. Birkenhager, begonnen aan een onderzoek naar de pathogenese van essentii~le hypertensie. Schrijver dezes kreeg in het kader van dit onderzoek tot taak, het hartminutenvolume te bepalen en de intra-arteriele bloeddruk te meten. Van de aanwezigheid van deze proefopstelling werd gebruik gemaakt om de invloed van de Valsalva-proef op de circulatie na te gaan. In een later stadium werd dit onderzoek uitgebreid met metingen van de bloedaanvoer naar een extremiteit (linker been) door middel van een plethysmografische techniek. Op deze wijze werden gegevens verkregen over de volgende parameters van de bloedsomloop. a. Intra-arteriele bloeddruk. b. Hartminutenvolume. c. Stroomsterkte in de arterien van een extremiteit, alsmede de afgeleide variabelen. Het onderzoek werd verricht bij vier groepen van patienten: a. Patienten met normale bloedsomloop. b. Patienten met essentiele hypertensie. c. Patienten met algemene hypercirculatie. d. Patienten met pulmonale hypercirculatie (septumdefecten).