Opgelegde bescherming aan de AvA: de dominee en de koopman in Boek 2BW. De ontwikkeling van de dwingendrechtelijke bevoegdheden van de AvA in de NV en BV

Inleiding: De twee belangrijkste organen in een naamloze of besloten vennootschap (hierna: NV of BV) zijn de algemene vergadering van aandeelhouders (hierna: AvA) en het bestuur. Bovendien kan een vennootschap een raad van commissarissen (hierna: RvC) instellen, dit orgaan is echter niet verplicht. De positie van de AvA, het bestuur en de RvC komt binnen de vennootschappelijke organisatie tot uitdrukking in de aan hen toegekende bevoegdheden. In het systeem van de Nederlandse vennootschapswetgeving, heeft - kort gezegd - de AvA bevoegdheden tot benoeming en ontslag van bestuurders en commissarissen4 en op het terrein van de structuur van de vennootschap. Het bestuur heeft de bevoegdheid tot besturen. Aan de RvC komt de bevoegdheid tot het houden van toezicht toe. De bevoegdheden die op de voorgenoemde terreinen aan de AvA zijn toegekend, zijn van dwingend recht. Hiermee wordt een inbreuk gemaakt op de autonomie van partijen om de vennootschap vorm te geven zoals men zelf wil. Dwingend recht stelt grenzen aan die vrijheid. De vraag is, wat zijn de verklaringen voor deze inbreuk op de partijautonomie? Het gaat hierbij om de methodiek, de ratio en de dynamiek van dwingendrechtelijke bescherming van kwetsbare belangen, zoals in dit geval van de AvA. De slotvraag is of de ‘opgelegde bescherming’ wenselijk is; is het goed zo, of zou het anders moeten? De opzet van de bijdrage is als volgt. In paragraaf 2 geef ik een overzicht van de dwingendrechtelijke bevoegdheden die aan de AvA zijn toegekend. Paragraaf 3 besteedt aandacht aan de methodiek van (bevoegdheden van) dwingend recht en de uitzonderingen die gemaakt kunnen worden. Paragraaf 4 gaat in op de ratio achter de dwingendrechtelijke toekenning van deze bevoegdheden aan de AvA. De gedachte van dwingendrechtelijke bevoegdheden van de AvA door de tijd heen – de dynamiek – is onderwerp van paragraaf 5. Paragraaf 6 gaat in op de verklarende factoren achter deze ontwikkelingen. In paragraaf 7 wordt een rechtsvergelijkend uitstapje naar Duits recht en het recht van Delaware (Verenigde Staten van Amerika) gemaakt. In paragraaf 8 volgt een evaluatie.