De lokale voorzorgcultuur. Over de steeds verder naar voren werkende overheid in de aanpak van sociale onveiligheid

In de veiligheidsliteratuur wordt de veiligheidsaanpak op uiteenlopende wijze gekarakteriseerd. Er is sprake van een straffende staat, van een preventiemaatschappij en van samenwerking tussen publieke en private partijen en alles daartussen in. Recentelijk klinken er geluiden over een zogenoemde voorzorgcultuur.1 Dit laatste begrip is onderwerp van dit artikel. Centraal staat het toetsen van het empirische gehalte van de claim dat er steeds meer sprake is van voorzorg in veiligheidsbeleid gericht op sociale onveiligheid. In welke mate en op welke wijze wordt de hedendaagse lokale veiligheidszorg gekenmerkt door het voorzorgprincipe? Vijf gemeenten binnen de politieregio Utrecht, variërend in omvang tussen grofweg 40.000 en 300.000 inwoners, zijn onderzocht: Amersfoort, Bunschoten, Utrecht, Woerden en Zeist. Van deze gemeenten zijn 153 beleidsmaatregelen met betrekking tot sociale veiligheid getoetst op hun ‘voorzorggehalte’. Daartoe is een model ontwikkeld dat voorzorg plaatst ten opzichte van andere strategieën van veiligheidsbeheersing. Van een daadwerkelijke ‘voorzorgcultuur’ is in de lokale praktijk geen sprake. Wel blijkt dat de hedendaagse, lokale veiligheidszorg wordt gekenmerkt door elementen van het voorzorgdenken.