Minder knelpunten in de palliatieve zorg door implementatie van het Zorgprogramma Palliatieve Eerstelijnszorg?

Inleiding: Multidisciplinaire samenwerking is essentieel voor goede palliatieve zorg. In de deelgemeente Kralingen-Crooswijk (Rotterdam) hebben huisartsen, thuiszorgorganisaties en een zorgcentrum het initiatief genomen hun samenwerking te verbeteren. Naast het stimuleren van de samenwerking door het tekenen van een convenant, het formeren van een stuurgroep, het samenbrengen van zorgverleners in een projectgroep en het organiseren van jaarlijkse voortgangsbijeenkomsten werd bijscholing gegeven en werd het Zorgprogramma Palliatieve Eerstelijnszorg (ZPE) geïmplementeerd bestaande uit vier kwaliteitsinstrumenten. Het project diende als pilot voor het recent gestarte Stedelijk Rotterdams project (2011-2013). Onderzoeksvraag: ‘Hoe verloopt de implementatie van het ZPE in de eerstelijn en leidt dit tot vermindering van de ervaren knelpunten in de multidisciplinaire samenwerking in de palliatieve zorg?’ Methode: Een multi-method design. Focusgroepen met huisartsen (n=9), wijkverpleegkundigen (n=11) en verpleegkundigen/verzorgenden uit het zorgcentrum (n=9); interviews met patiënten (n=14) en stuur- en projectgroepleden (n=10); een enquête onder zorgverleners (n=62). Resultaten: Niet alle projectgroepleden wisten dat zij het ZPE in de eigen organisatie dienden te implementeren en sommige leden van de stuurgroep hadden bedenkingen over de gehanteerde implementatiestrategie. De respons van het vragenlijstonderzoek was 35%. Van de instrumenten zijn het Consultatief Palliatief Team (CPT) en het Zorgpad Stervensfase (ZS) het meest bekend en gebruikt. Samenwerking komt het meest voor tussen de huisartsen, (wijk)verpleegkundigen, de medisch specialisten, CPT’s en de apotheken. Deze samenwerking bestaat voornamelijk uit patiëntgebonden besprekingen, die als voldoende tot goed beoordeeld worden. Een kleine meerderheid van de respondenten ziet dat het ZPE verbeteringen heeft gebracht, voornamelijk in de algehele samenwerking en ten aanzien van de deskundigheid, het zorgaanbod en de regiebepaling. Conclusie en aanbeveling: De vraag of de ervaren knelpunten in de multidisciplinaire samenwerking tussen huisartsen en wijkverpleegkundigen door de implementatie van het ZPE verminderen, kan gematigd positief worden beantwoord. De implementatie van het ZPE verliep niet eenvoudig en het gehele ZPE is nog niet in alle organisaties geïmplementeerd. Meer aandacht is nodig voor de keuze van de passende innovatie, het bekendmaken van de innovatie (disseminatie) en het creëren van draagvlak (adoptie) bij middenmanagement en zorgverleners op de werkvloer.