Legitimiteit van sociaal beleid: maatschappelijke ontwikkelingen en bestuurlijke dilemma’s

Legitimiteit is een cruciale basis voor beleid en goed bestuur. Echter, beleid is niet vanzelfsprekend legitiem, ook niet als het binnen de kaders van het recht, publieke verantwoording en politieke besluitvorming tot stand komt. Legitimiteit is meer dan dat. Het gaat ook om prestaties van beleid. Doet beleid wat het belooft? Daarnaast gaat het om draagvlak onder betrokkenen of het bredere publiek, bijvoorbeeld bij de mensen die de lasten van beleid dragen of met de gevolgen ervan geconfronteerd worden. Legitimiteit is deels wat beleid op objectieve gronden is, maar ook hoe anderen het individueel, vanuit eigen perceptie en voorkeuren, beoordelen. Legitimiteit is dan niet iets wat beleid heeft, maar wat beleid krijgt. Legitimiteit is bovendien dynamisch. Niet alleen veranderen beleidsproblemen en de uitwerking van gekozen beleidsoplossingen, ook maatschappelijke opvattingen en omgevingskenmerken veranderen. Dat maakt dat legitimiteit op een steeds veranderend speelveld tot stand komt. Beleidsmakers proberen daar op in te spelen door beleid aan te passen aan de dynamiek en legitiem te houden. Responsiviteit aan veranderingen in omstandigheden, voorkeuren en ontwikkelingen in het beleidssysteem zelf lijkt daarmee een belangrijke voorwaarde om beleid over een langere periode legitiem te houden. Beleid moet als het ware meebewegen met het speelveld van veranderende omstandigheden, voorkeuren en vraagstukken om legitiem te zijn, legitiem gevonden te worden én dat ook te blijven.