Participatie voor iedereen? Wenselijkheid en haalbaarheid van gelijke participatie in de consultatie over het federaal plan duurzame ontwikkeling

Dit rapport kadert binnen het onderzoeksproject ‘Duurzame Ontwikkeling Duurzaam Ontwikkelen: Beter Beleid door Participatie’, dat uitgaat van de Programmatorische Overheidsdienst Duurzame Ontwikkeling en uitgevoerd wordt door het Instituut van de Overheid aan de Katholieke Universiteit Leuven. Het zes maanden durende project richt zich in hoofdzaak op de vraag hoe de raadpleging van de bevolking over het voorontwerp van Federaal Plan inzake Duurzame Ontwikkeling verbeterd kan worden. In het eerste hoofdstuk wordt na een korte begripsomschrijving en een bespreking van het belang van burgerparticipatie een niet exhaustief overzicht gegeven van de belangrijkste voor– en nadelen ervan. Het tweede hoofdstuk bevat een inventarisatie van de belangrijkste actoren en doelstellingen in de tweede consultatie over het Federaal Plan Duurzame Ontwikkeling, waarna deze geëvalueerd wordt. Het derde hoofdstuk bespreekt de participatiekloof tussen zij die niet en zij die veel, en steeds meer, participeren en geeft een overzicht van mogelijke verklaringen hiervoor. Ook de digitale kloof is in deze context van belang, omdat bij inspraakinitiatieven steeds meer gebruik gemaakt wordt van het medium internet. Er wordt vervolgens kort ingegaan op de mogelijkheden om de bestaande ‘kloven’ te verkleinen of eventueel te overbruggen. Deze problematiek wordt in het vierde hoofdstuk geïllustreerd aan de hand van concrete voorbeelden van burgerparticipatie op verschillende beleidsniveaus. Zowel op Europees, federaal, regionaal, provinciaal en lokaal niveau zijn reeds verschillende initiatieven genomen om de burger te betrekken bij het beleid. Uit elk van deze kunnen interessante lessen worden getrokken. Het vijfde hoofdstuk bespreekt vervolgens het participatieprofiel van de deelnemers bij de tweede consultatie over het voorontwerp van Federaal Plan Duurzame Ontwikkeling (2004). In de eerste plaats wordt een doelgroepenanalyse gemaakt, om na te gaan welke organisaties en welke groepen burgers al dan niet betrokken waren bij de raadpleging. In het tweede onderdeel wordt gezocht naar het specifieke participatieprofiel bij de afzonderlijke thema’s en acties. Er wordt nagegaan welke factoren de reactiebereidheid voor elk topic bepalen. In het zesde en laatste hoofdstuk wordt een algemene samenvatting gegeven, samen met een overzicht van voorlopige aanbevelingen.