De kroeg als bron van alle kwaad? Percepties van het openbaar lokaal in Antwerpen, 1350-1950

Abstract

Op 20 december 2010 keurde de Antwerpse gemeenteraad een nieuwe bepaling in de politiecodex goed die vanaf 1 maart 2011 alle drankgelegenheden gelegen in de buurt 2060 een sluitingsuur tussen 1 en 7 uur oplegde. Enkel lokaalhouders bij wie geen ‘overlastproblemen’ (zoals geluidshinder, vechtpartijen enz.) worden vastgesteld, kunnen een vergunning krijgen om langer open te blijven. Deze bepaling paste in een breder pakket maatregelen van de stedelijke overheid (zoals ook het verbod alcohol te drinken op de openbare weg) om de ‘overlast’ (waarmee dan alle mogelijke problemen en con! icten in de stedelijke samenleving bedoeld worden) in Antwerpen- Noord te bestrijden. De maatregel in kwestie wekte nogal wat ophef. Kroegbazen voelden zich geviseerd en vonden dat hun ten onrechte de rekening gepresenteerd werd voor alle problemen in de buurt. Ze voerden ook aan dat zij als kroegbazen uit wijk 2060 gediscrimineerd werden in vergelijking met lokaalhouders uit zogenaamd ‘betere buurten’ aan wie de stad geen sluitingsuur oplegde. De preoccupatie van stedelijke overheden met de kroeg als bron van allerlei kwaad én het onderscheid dat ze daarbij maken tussen ‘goede’ en ‘slechte’ kroegen, is geenszins een nieuwigheid. De opva# ing onder stedelijke machthebbers en weldenkende burgers dat (bepaalde categorieën) openbare lokalen allerlei risico’s voor de morele, politieke en sociale orde inhouden en dat die vermeende gevaren ingeperkt dienen te worden, hee% in Antwerpen een lange voorgeschiedenis. Hoe die perceptie van kroegen als bronnen van misdaad, onzedelijkheid en wanorde is ontstaan, vormt de inzet van deze bijdrage.