Het lot van het inreisverbod. Een onderzoek naar de uitvoeringspraktijk en gepercipieerde effecten van de Terugkeerrichtlijn in Nederland.

Abstract

In 2008 hebben de Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement een Terugkeerrichtlijn vastgesteld (nr. 2008/115/EG).1 Deze richtlijn betreft gemeen-schappelijke normen en procedures in EU-lidstaten over de terugkeer van onder-danen van derde landen – ook wel ‘derdelanders’ genoemd – die illegaal op het grondgebied verblijven. Ten behoeve van de implementatie van de richtlijn in Nederland op 31 december 2011 is de Vreemdelingenwet 2000 gewijzigd, waarmee het terugkeerbesluit en het inreisverbod zijn geïntroduceerd. De voormalige Minister voor Immigratie en Asiel heeft op 6 december 2011 aan de Eerste Kamer toegezegd om drie jaar na de inwerkingtreding van de wetswijziging de uitvoeringspraktijk en werking van de richtlijn in Nederland te onderzoeken.2 De Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie heeft op 14 februari 2013 toegezegd de evaluatie eerder te laten plaatsvinden en de rapportage zo spoedig mogelijk in 2014 te verzenden. De reden om de evaluatie eerder te houden was dat de resultaten meegenomen zouden kunnen worden bij de (toen nog geplande) beslissing over een eventuele strafbaar-stelling van illegaal verblijf. De onderhavige rapportage vormt de neerslag van de toegezegde evaluatie. Cen-traal staat ten eerste de vraag hoe relevante partijen in de Vreemdelingenketen (Immigratie- en Naturalisatiedienst, vreemdelingenpolitie, Koninklijke Marechaus-see) en Strafrechtketen (Centraal Justitieel Incassobureau, Openbaar Ministerie en strafrechters) gebruikmaken van de mogelijkheid om terugkeerbesluiten uit te vaardigen, inreisverboden op te leggen en de eventuele overtreding van inreisver-boden te bestraffen. Omdat deze processen vrij complex verlopen, wordt in box 1.een beschrijving gegeven van de belangrijkste taken van instanties in de Vreem-delingen- en Strafrechtketen. Ten tweede zal worden nagegaan wat volgens sleutel-informanten de effecten zijn van de Terugkeerrichtlijn en met name het inreisver-bod. In dit hoofdstuk worden de Europese Terugkeerrichtlijn en de implementatie daar-van in Nederland kort toegelicht, evenals de discussie die rondom de richtlijn heeft plaatsgevonden. Daarna wordt de centrale vraagstelling van dit onderzoek weerge-geven en wordt een korte beschrijving van de onderzoeksmethoden gegeven. Tot slot volgt een leeswijzer voor de overige hoofdstukken van dit rapport.