Dertig jaar penitentiair drugsontmoedigingsbeleid: maatwerk blijft geboden

Abstract

Het is op de kop af 30 jaar geleden dat het rapport Drugvrije detentie verscheen en de basis vormde voor het gelijknamig penitentiair beleidsprogramma. Het overkoepelende doel van het beleidsprogramma was tweeërlei: zowel het leveren van een bijdrage aan de hulpverlening aan gebruikers en andere gedetineerden die hinder ondervonden van drugs, als te komen tot een verbetering van het detentieklimaat. Hiermee sloot het aan bij de doelstellingen die eerder waren geformuleerd in de departementale nota’s Taak en toekomst van het Nederlandse gevangeniswezen en Verslavingsproblematiek in de inrichtingen van het gevangeniswezen . Het waren deze nota’s die aan de basis hebben gelegen van een penitentiaire aardverschuiving. Tegen de stroom in van de destijds in ons land heersende opvatting dat het gevangeniswezen niet de aangewezen instantie was voor het behandelen van (drugsverslaafde) gedetineerden, instigeerde het Ministerie van Justitie met deze nota’s een formeel penitentiair drugsbeleid, waarin niet slechts beheersing, maar ook opvang, zorg en bijstand van verslaafde gedetineerden structureel in het detentieregime werden ingebed. Deze duale benadering kwam tot uitdrukking in de kernelementen van het voornoemde beleidsprogramma Drugvrije detentie. Twee van deze kernelementen geven aanleiding tot een actuele beschouwing in dit Van redactiewege; niet alleen om te bezien waar ‘we’ na dertig jaar penitentiair drugsontmoedigingsbeleid (DOB) ‘staan’, maar ook omdat dat beleid per 1 februari 2015 in aangepaste vorm is –of althans, dient te zijn – geïmplementeerd in het gevangeniswezen. Betoogd zal worden dat in weerwil van de in complexiteit toegenomen verslavingsproblematiek de mogelijkheden tot het leveren van maatwerk zijn afgenomen.