“Echte helden” : De popularisering van de Tweede Wereldoorlog in Nederland sinds 2000

In Nederland worden er sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog veel romans, films, stripboeken, video games, musicals en toneelstukken gemaakt over dit verleden. Deze populaire producten over de Tweede Wereldoorlog worden steeds belangrijker om de interesse van de naoorlogse generaties te wekken, daarom heb ik drie Nederlandse producties over dit verleden geanalyseerd.

Uit de analyse van mijn drie casestudies blijkt dat er steeds een wisselwerking plaatsvindt tussen verschillende “authenticiteitsvormen” om de bezoekers het gevoel te geven dat zij zelf onderdeel zijn van het verleden. De producenten kunnen bijvoorbeeld gebruik maken van visuele effecten, geluiden en authentieke historische objecten en beelden om het verleden dichterbij te brengen.

Daarnaast heb ik het concept multiperspectiviteit toegepast. Mijn onderzoek laat zien dat er in sommige producties een duidelijk onderscheid is tussen de “echte helden” en de “slechte nazi’s”. Deze scheidslijn tussen goed en fout is een belangrijk kenmerk van de populaire historische cultuur. Toch proberen de producenten ook andere perspectieven te belichten door het thema ‘keuzes maken’ te benadrukken. Dit wordt met name gedaan in het educatief materiaal. Toch laten de resultaten van mijn enquêtes zien dat deze materialen weinig gebruikt worden.

Dit onderzoek wil historici en andere academici stimuleren om meer nadruk te leggen op het onderzoek naar populaire representaties en het perspectief van de bezoekers. Dit is van belang, omdat toekomstige generaties op basis van deze representaties een beeld over de Tweede Wereldoorlog gaan vormen.