In Nederland en tal van andere landen wordt bij de organisatie van gezondheidszorg in toenemende mate gebruik gemaakt van marktprikkels. Dit betekent dat voor de afstemming van vraag en aanbod van zorg niet langer wordt vertrouwd op gedetailleerde aanbod- en prijsregulering door de overheid. In plaats daarvan speelt onderlinge concurrentie een steeds belangrijkere rol. Deze marktwerking vormt natuurlijk geen doel op zich, maar is een middel om te komen tot betere zorg tegen de juiste prijs. Dit is echter geen vanzelfsprekendheid, want de zorg is geen gewone markt. Marktordening in de gezondheidszorg is dan ook verre van eenvoudig. Er is sprake van een complexe zoektocht naar de juiste balans tussen marktwerking en overheidsingrijpen. Deze sluiten elkaar niet uit, maar dienen hand in hand te gaan.

In het Nederlandse zorgstelsel is daarom gekozen voor gereguleerde marktwerking. Gerelateerd hieraan staan in deze oratie drie onderwerpen centraal. Ten eerste wordt ingegaan op het belang van effectief toezicht op eerlijke concurrentie. Helaas heeft de mededingingsautoriteit gedurende de afgelopen vijftien jaar bij een flink aantal ziekenhuisfusies het licht te gemakkelijk op groen gezet. Misbruik van regionale machtsposities ligt hierdoor op de loer. Ten tweede wordt benadrukt dat zorgverzekeraars het keuzegedrag van hun verzekerden moeten kunnen beïnvloeden. Verzekeraars staan in de contractonderhandelingen met zorgaanbieders namelijk sterker wanneer zij hen in ruil voor gunstige contractvoorwaarden meer patiënten kunnen toezeggen. Ten derde wordt besproken dat zorgaanbieders in het geval van tekortschietende prestaties, verkeerde investeringen en/of mismanagement failliet moeten kunnen gaan. Om onnodige financiële problemen te voorkomen, is het verstandig om het huidige verbod op winstuitkering voor ziekenhuizen onder de juiste voorwaarden los te laten.

hdl.handle.net/1765/127476
Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM)

Varkevisser, M. (2019, January 18). Hand in hand : op zoek naar de juiste balans tussen marktwerking en overheidsingrijpen in de gezondheidszorg. Retrieved from http://hdl.handle.net/1765/127476